New Labor Reforms: ચાર નવા શ્રમ સંહિતાનો અમલ એ એક મોટી પહેલ છે જે સમયની માંગને પૂર્ણ કરે છે. અગાઉની સિસ્ટમ હેઠળ, નોકરીદાતાઓએ 29 અલગ કાયદાઓનું પાલન કરવું પડતું હતું જે વેતન, કાર્યકારી પરિસ્થિતિઓ અને રોજગાર શ્રેણીઓને અસંગત રીતે વ્યાખ્યાયિત કરતા હતા.
નવા સંહિતાઓએ આ કાયદાઓને સરળ બનાવ્યા છે. આ સંહિતા રાજ્યોમાં સમાન વ્યાખ્યાઓ, બધા કામદારો માટે લેખિત નિમણૂક પત્રો, સમયસર વેતન ચુકવણી માટે સ્પષ્ટ નિયમો, ગિગ-પ્લેટફોર્મ કામદારોની માન્યતા, અપડેટેડ આરોગ્ય અને સલામતી ધોરણો અને એક સરળ રાષ્ટ્રીય પાલન માળખું દર્શાવે છે.
જૂની સિસ્ટમ હેઠળ કંપનીઓને અસ્પષ્ટ વ્યાખ્યા, સરહદ ક્રોસિંગ અને રાજ્યોમાં વિવિધતાને કારણે અસંખ્ય અનિશ્ચિતતાઓનો સામનો કરવો પડ્યો. રાજ્યમાં પ્રવેશવાથી કંપનીઓ માટે અનુપાલનનો નવો માથાનો દુખાવો સર્જાયો. આનાથી ઉત્પાદન અને લોજિસ્ટિક્સ કંપનીઓના વિસ્તરણને મર્યાદિત કરવામાં આવ્યું. નવા કોડ્સ આ અનિશ્ચિતતાઓને સંબોધિત કરે છે. સ્પષ્ટ અને સમાન વ્યાખ્યાઓ, નોંધણી અને વળતર માટે એક જ સિસ્ટમ અને વિસ્તરણ માટે સુમેળભર્યું નિયમનકારી લેન્ડસ્કેપ મુખ્ય છે.
આ સુધારાઓ વ્યવસાય કરવાની સરળતામાં વધારો કરે છે. યાદ રાખો, દેશની નિયમનકારી ગુણવત્તા ફક્ત તેના સુધારાઓ દ્વારા જ નહીં પરંતુ તેની આગાહી દ્વારા પણ માપવામાં આવે છે. જ્યારે કંપનીઓ કાનૂની ગૂંચવણો વિના તેમની જવાબદારીઓ સમજે છે, ત્યારે પાલન સરળ અને વધુ નિયમિત બને છે. આ રોકાણના નિર્ણયોથી લઈને સબસિડી લક્ષ્યીકરણ સુધી, નિર્ણય લેવામાં સુધારો કરે છે. જોખમ ઘટાડવાથી વ્યવસાયિક વાતાવરણમાં વિશ્વાસ વધે છે.
આર્થિક દ્રષ્ટિકોણથી, આ પરિવર્તન ઔપચારિક અથવા સંગઠિત રોજગારને પ્રોત્સાહન આપે છે. નિમણૂક પત્રો, સ્પષ્ટ વેતન જવાબદારીઓ અને સંકલિત શ્રેણીઓ અગાઉ અનૌપચારિક રોજગારને ચાલુ રાખવા દેતી અનિશ્ચિતતાઓને દૂર કરે છે. યાદ રાખો, રોજગારનું ઔપચારિકીકરણ પણ ઉત્પાદકતા વધારવામાં મદદ કરે છે.
દસ્તાવેજીકૃત કરારો અને વેતન ચક્ર વિશેની નિશ્ચિતતા કામદારોને ફક્ત લાંબા સમય સુધી કામ કરવા માટે તૈયાર જ નથી કરતી પણ તેમને નવી કુશળતા શીખવા અને તેમની કુશળતા વધારવા માટે પણ પ્રેરિત કરે છે. આખરે, કંપનીઓ માટે ફાયદા સુધારેલ કાર્યબળ ક્ષમતાઓ અને એકંદર પરિણામોમાં સ્પષ્ટ છે. આ ફેરફારો બળજબરી દ્વારા નહીં, પણ સંગઠિત અને સંસ્થાકીય માધ્યમો દ્વારા શ્રમ બજાર કાર્યક્ષમતામાં પણ વધારો કરે છે.
ભારતીય શ્રમ બજાર સ્થાપિત કાયદાઓ કરતાં વધુ ઝડપથી વિકસિત થયું છે. શહેરી સેવાઓનો મોટો હિસ્સો હવે પ્લેટફોર્મ-આધારિત કાર્ય દ્વારા સંચાલિત છે. આ નવી સિસ્ટમ જૂના કાયદાઓમાં ફિટ થઈ શકતી ન હતી. આ કામદારોને ઓળખવા અને તેમની સામાજિક સુરક્ષા માટે નવા રસ્તાઓ ખોલવાથી એક નોંધપાત્ર ખાલી જગ્યા ભરાઈ ગઈ છે. સ્વસ્થ શ્રમ બજાર એ છે જે નવીનતાથી દૂર રહેવાને બદલે નવી જરૂરિયાતોને અનુકૂલન કરવા અને નવી નોકરીઓને ઓળખવાને પ્રાથમિકતા આપે છે.
નવા શ્રમ સંહિતા કાર્યકારી વસ્તીમાં મહિલાઓની ભાગીદારીમાં પણ મદદ કરશે. જૂના કાયદાઓએ રાત્રિ શિફ્ટમાં મહિલાઓના કામને પ્રતિબંધિત કર્યું હતું, જેનાથી તેમના વિકલ્પો મર્યાદિત થયા હતા. તેમને યોગ્ય સુરક્ષા સાથે ભાગ લેવાની મંજૂરી આપવાથી વધુ સમાવિષ્ટ શ્રમ પુરવઠાનો પાયો બને છે. વૈશ્વિક ઉદાહરણો દર્શાવે છે કે શ્રમ દળમાં મહિલા ભાગીદારી વધુ હોય તેવા અર્થતંત્રો વધુ સ્થિતિસ્થાપક, વૈવિધ્યસભર અને વ્યાપકપણે ઉત્પાદક હોય છે.
ઘણીવાર એવું પણ જોવા મળે છે કે જટિલ નિયમો અને વધતા પાલન ખર્ચ કંપનીઓને રોકાણ કરવાથી નિરાશ કરે છે અને વિસ્તરણમાં વિલંબ કરે છે, જેનાથી ભરતી પર અસર પડે છે. આ સંદર્ભમાં, નવા સંહિતાઓએ સ્પષ્ટ નિયમો અને સરળ પ્રક્રિયાઓ દ્વારા ઘણા અવરોધો દૂર કર્યા છે. એક જ લાઇસન્સ, એક જ રાષ્ટ્રીય વળતર અને સુવ્યવસ્થિત નોંધણી વહીવટી મુશ્કેલીઓ દૂર કરે છે.
શ્રમ નિયમો દેશના સંસ્થાકીય માળખાનો એક ભાગ છે. તેમનો ઉપયોગ, ભલે તે વિકૃત, અસ્પષ્ટ અથવા અસમાન હોય, કંપનીઓને રક્ષણાત્મક સ્થિતિમાં મૂકે છે, જેનાથી તેમને વધારાની સાવધાની રાખવાની ફરજ પડે છે. સુસંગત, સ્પષ્ટ અને અનુમાનિત નિયમો કંપનીઓની આકાંક્ષાઓને પ્રોત્સાહન આપે છે. આ સંદર્ભમાં, નવા શ્રમ સંહિતા સકારાત્મક સંકેતો આપે છે. તેઓ જટિલતાઓને દૂર કરવા, પ્રોત્સાહનોને ફરીથી આકાર આપવા અને ઘર્ષણ બિંદુઓને ઘટાડવાનું કામ કરે છે.
સામૂહિક રીતે, આ ફેરફારો વિકાસની ગતિને વેગ આપવા માટે સેવા આપે છે. જો કે, કોઈપણ સુધારા ફક્ત ત્યારે જ ઇચ્છિત પરિણામો પ્રાપ્ત કરી શકે છે જો યોગ્ય રીતે અમલમાં મૂકવામાં આવે, અને નવા શ્રમ સંહિતા પણ તેનો અપવાદ નથી. તેમની પ્રગતિ સુનિશ્ચિત કરવા માટે ચોક્કસ પગલાં જરૂરી રહેશે. રાજ્યોએ પણ તેમની જવાબદારી સમજવી જોઈએ અને નિયમોને સરળ બનાવવા જોઈએ. સુધારાઓ સફળ થવા માટે, ડિજિટલ સિસ્ટમો પણ સરળતાથી કાર્ય કરવી જોઈએ.
કેટલીક ખામીઓ સિવાય, નવા શ્રમ સંહિતા જરૂરી સંતુલન જાળવવામાં સફળ જણાય છે. તેઓ નિયમનકારી માળખાને આધુનિક બનાવે છે, ઔપચારિકીકરણને ટેકો આપે છે અને અનિશ્ચિતતાઓને દૂર કરે છે. આ ઉદ્યોગસાહસિકો માટે વ્યવસાય કરવા માટે અનુકૂળ વાતાવરણ બનાવે છે. આ ફેરફાર આત્મવિશ્વાસપૂર્ણ અને કાર્ય-મૈત્રીપૂર્ણ આર્થિક પરિદૃશ્યનો પાયો નાખે છે. વડા પ્રધાન મોદીના નેતૃત્વ હેઠળ, આ નવા શ્રમ સંહિતા 2047 સુધીમાં વિકસિત ભારત બનાવવા તરફ એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે. આ ફેરફારો કામદારો અને ઉદ્યોગસાહસિકો બંનેને સશક્ત બનાવે છે અને સમૃદ્ધ, સમાવિષ્ટ અને સ્પર્ધાત્મક અર્થતંત્ર માટે સંસ્થાકીય પાયો નાખે છે.
(લેખક પ્રધાનમંત્રીની આર્થિક સલાહકાર પરિષદના અંશકાલિક સભ્ય અને નાણાંના પ્રોફેસર છે.)