પ્રાકૃતિક ખેતીથી પાલક ઉગાડવાની રીતઃ જમીન કેવી રીતે તૈયાર કરશો? પ્રાકૃતિક ઉપાયો

Natural farming Spinach: પ્રાકૃતિક ખેતી પદ્ધતિ ખેડૂત માટે માત્ર ઉપજનું માધ્યમ નથી, પરંતુ પર્યાવરણ સંરક્ષણ અને સ્વસ્થ જીવનશૈલી તરફનું મહત્વપૂર્ણ પગલું છે

પ્રાકૃતિક ખેતીથી પાલક ઉગાડવી એ સ્વસ્થ અને ટકાઉ ખેતી તરફનું એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે. પાલક એક પોષકતત્ત્વોથી ભરપૂર શાકભાજી છે, જેમાં આયર્ન, કેલ્શિયમ, વિટામિન એ અને સી, તેમજ ફાઇબર જેવાં તત્ત્વો મળે છે. જો તેની ખેતી પ્રાકૃતિક રીતે કરવામાં આવે, તો માત્ર સ્વાદ અને ગુણવત્તા જ નહીં, પણ જમીનની ઉર્વરતા પણ ટકાઉ બને છે.

પાલક ઉગાડવા માટે મધ્યમથી ભારે ઢેફાંવાળી જમીન યોગ્ય ગણાય છે, કારણ કે તેમાં પાણીનો નિકાસ સારી રીતે થઈ શકે છે. ખેતર તૈયાર કરતાં પહેલાં જમીનમાં કોઈપણ પ્રકારનાં રાસાયણિક ખાતરોનો ઉપયોગ કર્યા વિના સડી ગયેલું ગોબર ખાતર અથવા વર્મિ-કમ્પોસ્ટ ઉમેરવું જરૂરી છે. જમીન ભેજવાળી અને ભુરભુરી હોવી જોઈએ જેથી બીજ અંકુરિત થવામાં સરળતા રહે.

પાલકની વાવણી વર્ષ દરમિયાન ત્રણેય સીઝનમાં કરી શકાય છે. ખરિફ, રબી અને ઉનાળામાં. જો ગરમ વિસ્તાર હોય તો ઉનાળામાં મલ્ચિંગનો ઉપયોગ કરવો ઉપયોગી રહે છે. બીજ વાવણી કરતાં પહેલાં 6 થી 8 કલાક સુધી ગોળનાં પાણી કે જીવામૃતમાં ભીંજવવાથી અંકુરણ ઝડપથી થાય છે. વાવણી પછી જમીન પર હળવી ઘાસ કે સુકી પાંદડીઓ નાખવાથી ભેજ જળવાય રહે છે અને તાપમાનનું સંતુલન જળવાઈ રહે છે.

અંકુરણ થયાં પછી નિયમિત રીતે હળવી સિંચાઈ આપવી જોઈએ. વધુ પાણી આપવાથી મૂળ સડી શકે છે, એટલે જમીન માત્ર ભીની રહે એટલું જ પાણી પૂરતું છે. શિયાળામાં બપોરે પાણી આપવું વધુ યોગ્ય રહે છે.

પ્રાકૃતિક ખેતીમાં જીવામૃત, ઘન જીવામૃત જેવાં જૈવિક ઉપચાર છોડની વૃદ્ધિ માટે ખૂબ ઉપયોગી રહે છે. જીવામૃતને દર પંદર દિવસે છોડની આજુબાજુ રેડવાથી તેની વૃદ્ધિ ઝડપથી થાય છે અને પાંદડીઓ તાજી રહે છે. પાલકમાં જો જીવાતો કે રોગ દેખાય તો લીમડાનો અર્કનો છંટકાવ, ધતુરાની પાંદડીઓનો કઢો અથવા છાશ અને લીમડાના પાંદડાંના પાવડરનું મિશ્રણ ઉપયોગ કરી શકાય છે. આ બધાં ઉપાયો સંપૂર્ણ પ્રાકૃતિક છે અને પાંદડીઓમાં કોઈ ઝેર છોડતાં નથી.

વાવણી પછી આશરે 25 થી 30 દિવસમાં પાલક તૈયાર થાય છે. પહેલી કાપણી ત્યારે કરવી જ્યારે પાંદડીઓ લગભગ આઠથી દસ ઇંચ ઊંચી થાય. સતત નરમ સિંચાઈ અને યોગ્ય સંભાળ રાખવાથી એક જ વાવણીમાંથી ત્રણથી ચાર કાપણીઓ મળી શકે છે. પ્રાકૃતિક રીતે ઉગાડેલી પાલકની ઉપજ લગભગ 80 થી 100 ક્વિન્ટલ પ્રતિ હેક્ટર સુધી મળે છે, જે સ્વાદિષ્ટ અને આરોગ્યપ્રદ બંને હોય છે.

આ રીતે પ્રાકૃતિક ખેતી દ્વારા પાલક ઉગાડવાથી જમીનની તંદુરસ્તી જળવાઈ રહે છે, રાસાયણિક ખર્ચમાં બચત થાય છે અને ગ્રાહકોને શુદ્ધ, પૌષ્ટિક ખોરાક મળે છે. આ પદ્ધતિ ખેડૂત માટે માત્ર ઉપજનું માધ્યમ નથી, પરંતુ પર્યાવરણ સંરક્ષણ અને સ્વસ્થ જીવનશૈલી તરફનું મહત્વપૂર્ણ પગલું છે.